Uyku bozuklukları

Sağlıklı bir insanda günlük uyku süresi ortalama 8 saattir. Ama uyku bozukluklarında bu süre değişebilir. Bugün uyku bozukluğu çeşitleri ve nedenlerinden bahsedeceğim. Uyku bozuklukları primer ve sekonder olmak üzere ikiye ayrılır. Primer bozuklukta uyku bozukluğuna sebep olan bir etken yoktur.  Bu başlık altında dissomnialar ve  parasomnialar vardır. Sekonder bozukluğa ise psiki-yatrik hastalıklar, fiziksel hastalıklar, geçiçi stresörler ve olumsuz çevre koşulları sebep olur ve uyku bozukluğundan çok altta yatan sebepe yönelik tedavi yapılır.Primer uyku bozukluğu çeşitlerine bakacak olursak:

A-Dissomnialar

•       Primer insomnia

•       Primer hipersomnia

•       Narkolepsi

•       Nefes almayla ilişkili uyku bozuklukları

•       Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları

•       Başka Türlü Adlandırılamayan: Huzursuz bacak sendromu, Nokturnal myoklonus

B-Parasomnialar

•       Kabus boz

•       Uykuda terör (night terror) bozukluğu

•       Uykuda yürüme bozukluğu(somnambulizm)

•       Başka Türlü Adlandırılamayan

Şimdi tek tek göz atalım:

1-Primer Hipersomnia

•       1 aydan fazla süren uykusuzluk ya da düşük kaliteli uyku şikayetinin olduğu durumdur.

Nedeni:

-          Uyku hijyeninin bozuk oluşu (gürültülü ya da sıcak-soğuk yatak odası, yatakta okuma, gündüz uyuma vs.)

- Uyuyamama ile ilişkili aşırı anksiyete

Tedavi

•        Uyku hijyeni

•       Belli zamanlarda yatağa girme

•       Uyuyamazsa oturma odasına geçip kitap okuma vs.

•       Yatak odasının sadece uyku için kullanılması

•       Gündüzleri hafif egzersiz

•       Yatmadan önce hafif bir şeyler yeme

•       Alkol, sigara ve kafeinden kaçınma

•       Gündüz uyuklamalarından kaçınma

•       Uyusa da uyumasa da sabah aynı saatte kalkma

2-Primer hipersomnia

•       En az bir aydır süregelen başka bir nedene bağlı olmayan aşırı uykululuk halidir.

•       Erken yaşlarda başlayan ve hayat boyu süren bir durumdur.

3-Narkolepsi

•       Günde 2-6 kez, 10-20 dk.’lık uyku atakları

                Sebepi bilinmiyor.

4-Nefes almayla ilişkili uyku bozuklukları

•       Uyku apnesi sendromu da denir .

•       Uykuda 10 sn. ya da daha uzun süren apne(nefes alamama) dönemleri olur.

•       Hipoksi ve kardiyak aritmilere neden olur.

•       Uyku kalitesini bozarak gündüz uykulu olmaya yol açar.

5-Sirkadiyen ritm uyku bozuklukları

•       Gecikmeli uyku evresi tipi

•       Jet lag sendromu: Uzun hava seyahatlerinden sonra gelişir.

•       Değişen mesai saatleri tipi

6-Huzursuz bacak sendromu

•       Uykuya dalmaya çalışırken dayanılmaz biçimde bacakları hareket ettirme ihtiyacının hissedilmesidir.

•       Bacakları hareket ettirmek ya da gezinmek sıkıntıyı azaltır.

•       Primer olabilir ya da anemi, gebelik, renal yetmezlik nedeniyle olabilir.

7-Periyodik ekstremite hareket bozuklukları (Nokturnal myoklonus)

•       NREM’de kol ve bacakların her 20-40 sn.de bir 1-2 sn. süren kısa tekrarlayıcı, stereotipik, nonepileptiform hareketleridir.

•       Çok kısa süreli uyanmalara neden olarak uyku kalitesini bozar.

•       Prevalansı yaşla birlikte artar.

•       Anemi, folat eksikliği, böb. Yetmezliğine bağlı olabilir.

B-Parasomnialar 
1. Kabus boz (Nightmare):

 REM’de olan anksiyete oluşturan rüyalardır.

 Genellikle tam uyanmayla sonlanırlar.

 Kişi uyanınca rüyasını hatırlar.

3-6 yaş çocuklarda sıktır.

2. Uyku terörü (night terror):

•       NREM’in yavaş dalga fazında iken çığlık ya da ağlama ile aniden uyanılır, yoğun korku ve otonomik hiperaktivite bulguları olur.

•       Uyandırılamaz ve rahatlayamaz, uyaranlara cevapsız ve dezoryantedir.

•          Hatırlanan bir rüya yoktur.

•          Çocukların %3’ü, erişkinlerin %1’inde görülür.

3. Uykuda yürüme bozukluğu (somnambulizm):

•       Derin uykuda olur.

•       Uykuda gezmeye başlar, ama uyandırılamaz, cevap vermez, konuşma olabilir.

•       Uyandıktan sonra hatırlamaz.

•       4-8 yaş çocuklarda sık görülür.

Diğer Parasomnialar

•       Uykuda konuşma

•       Uyku paralizisi

•       Bruksizm

•       Enürezis nokturna

•       Primer horlama

•       Uykuda tükürüğünü yutamama

Popüler yazılarımı okumak için sağdaki menüyü kullanabilirsiniz >>